โทรเลข ชื่อนี้อาจจะเป็นชื่อที่มีมาอย่างยาวนานในยุคก่อน แต่กำลังจะหายไปในยุคนี้ พร้อมกันนี้คนรุ่นใหม่ เด็กๆ ยุคไซเบอร์ อาจจะไม่รู้จักชื่อนี้ หรือ อุปกรณ์ชิ้นนี้ด้วยซ้ำ โดยโทรเลขเป็นเครื่องมือสื่อสารในยุคก่อนที่ได้รับความนิยมอย่างมาก เหมือนกับจดหมายแบบ EMS ในยุคนี้เลย ในการส่งข้อความด้วยโทรเลขนั้นจะต้องไปที่ทำการไปรษณีย์ จากนั้นไปแจ้งทางเจ้าหน้าที่ว่าต้องการส่งโทรเลข ก็จะมีใบมาให้เขียนว่าจะส่งข้อความว่าอะไร และจะมีเจ้าหน้าที่เป็นคนจัดส่งให้
เทคโนโลยีการสื่อสาร ที่แข่งขันด้วยความรวดเร็ว ได้เบียดขับให้ผู้ที่ช้ากว่า ตกข้างทางเสมอ 'โทรเลข' ก็เป็นหนึ่งในผู้แพ้ ที่ใกล้ถึงวันดับสูญ
"ลำพังจดหมายยังไม่ค่อยมีคนส่งเลย นับประสาอะไรกับโทรเลข บางที่ทำการไม่มีคนมาส่งเลย" คำพูดประโยคสั้นๆ จากพนักงานภายในไปรษณีย์ประจำที่ทำการแจ้งวัฒนะยังก้องในความรู้สึก เขาตอบก่อนจะชี้ให้ดูว่า ปัจจุบันโทรเลขใช้ระบบคอมพิวเตอร์ทั้งหมด
กิจการโทรเลขเริ่มเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในสยามประเทศเมื่อ วิลเลี่ยม เฮนรี่ รีด และ เปเตอร์สัน เจ้าพนักงานบริษัทเดินสายโทรเลขของอังกฤษได้ยื่นเรื่องราว ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจาก ร.4 ขอสัมปทานตั้งบริษัทอังกฤษทำการสร้าง และดูแลรักษาเส้นทางสายโทรเลขตามหัวเมืองมณฑลต่างๆ แต่พวกเขาไม่สามารถดำเนินการได้ล่วงเลยมาถึง ร.5 เฮนรี่ รีด ได้ยื่นเรื่องขอพระบรมราชานุญาตสร้างสายโทรเลขอีกครั้ง โดยเสนอว่า บริษัทอังกฤษจะส่งเครื่องมือเครื่องใช้ในการจัดสร้างเส้นทางสายโทรเลข เพียงขอความร่วมมือจากรัฐบาลไทยในการร่วมกันจัดสร้าง แต่ ร.5 ไม่ทรงอนุญาต เนื่องจากทรงเห็นว่า อังกฤษเอาเปรียบไทยมาก ประกอบกับรัฐบาลไทยดำริว่าจะจัดสร้างเอง
ดังนั้นรัฐบาลจึงลงมือสร้างเองในปี พ.ศ. 2418 ถือเป็นครั้งแรกในประเทศไทย โดยมอบให้กระทรวงกลาโหมเป็นผู้รับผิดชอบ ทางโทรเลขสายแรกคือกรุงเทพฯ - สมุทรปราการระยะทาง 45 กิโลเมตร และสายกรุงเทพฯ-บางปะอิน เป็นสายที่สอง แต่ทั้งสองสายนี้ใช้เฉพาะในราชการเท่านั้นระยะเริ่มต้น การรับส่งโทรเลขได้ใช้วิธีรับส่งด้วย รหัสสัญญาณมอร์ส (morse codes) ซึ่งเป็นสัญญาณสากลใช้อักษรโรมัน เครื่องที่ใช้ในการรับส่งนั้นเป็นเครื่องแถบ สัญญาณที่รับส่งทางสายจะมาเข้าเครื่องรับและบังคับให้เครื่องรับและบังคับให้เครื่องรับขีดเครื่องหมายสั้นๆ ยาวๆ ลงบนกระดาษแถบ แล้วใช้วิธีอ่านแปล รหัสสัญญาณจากแถบนั้นออกมาเป็นตัวหนังสือด้วยอักษรโรมันหากถามว่า ปัจจุบันใครยังใช้โทรเลขอยู่บ้าง คำตอบที่มีอยู่แล้วก็คือ ภาคประชาชนผู้ที่มีข้อจำกัดเรื่องเทคโนโลยี อีกส่วนหนึ่งคือ ภาคธุรกิจซึ่งต้องใช้เป็นหลักฐาน เช่น การทวงหนี้
"สัญญาณเริ่มให้เห็นตั้งแต่โทรศัพท์บ้านเข้ามา ตอนหลังก็มีแฟกซ์ แต่ตอนนี้มีมือถือ และอินเทอร์เน็ต แค่นี้โทรเลขก็หล่นหายไปแล้ว"
อ้างอิง... http://www.pookluk.com/home/ , http://nunaaka.multiply.com/ , http://www.thaiwisdom.org/
